นับว่าเป็นประเด็นร้อนแรงในแวดวงสถาปนิกเลยทีเดียว สำหรับ “โครงการพัฒนาริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา” ที่มีข้อถกเถียงถึง การออกแบบ วิมานพระอินทร์ นั้น ว่ามีความคล้ายคลึงกับอาคาร “เดอะ คริสตัล ไอซ์แลนด์” ในกรุงมอสโก เป็นอย่างมาก จนเกิดข้อสงสัยว่าสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง (สจล.) ผู้รับผิดชอบออกแบบตามโครงการดังกล่าว ไปลอกแบบของชาวต่างประเทศมาหรือไม่ ? ซึ่งจะส่งผลกระทบไปถึงชื่อเสียงของสถาปนิกไทยโดยตรง
เริ่มแรกนั้น “โครงการพัฒนาริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา” เกิดจากนโยบายหลักของภาครัฐ ที่ต้องการพัฒนาและฟื้นฟูทรัพยากรริ่มฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชน รวมถึงส่งเสริมให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญของเมืองกรุงเทพมหานคร ซึ่งกระทรวงมหาดไทยได้มอบหมายให้สำนักการโยธา กรุงเทพมหานคร เป็นผู้รับผิดชอบออกแบบโครงการนำร่อง จากช่วงสะพานพระราม 7 ถึง สะพานสมเด็จพระปิ่นเกล้าเป็นระยะทาง 14 กิโลเมตร โดยมีสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง (สจล.) และมหาวิทยาลัยขอนแก่น (มข.) เป็นที่ปรึกษาการสำรวจ ออกแบบ และจัดทำแผนแม่บทตามโครงการ อันประกอบด้วย พิพิธภัณฑ์กรุงเทพมหานครหรือ “วิมานพระอินทร์”, เรือนไทยเก้าหมู่, พิพิธภัณฑ์กลางแจ้ง การแสดงวิถีชีวิตริมน้ำ, ประติมากรรม โขลงช้าง, และจุดชมวิวและประติมากรรม เศียรพญานาคพ่นน้ำ ภายใต้งบประมาณรวม 14,000 ล้านบาท
หลังจากที่ภาครัฐประกาศพัฒนาโครงการ ก็ได้มีกลุ่มชาวบ้านและ เพจเฟซบุ๊ก “Friends of the River” ได้ออกมาคัดค้านถึงความเหมาะสม พร้อมเรียกร้องให้ภาครัฐยุติโครงการดังกล่าวอยู่เป็นระยะ แต่ประเด็นร้อนแรงล่าสุดอยู่ที่การเผยแบบ พิพิธภัณฑ์กรุงเทพมหานคร หรือ “วิมานพระอินทร์” อาคารทรงจอมแห ขนาดความสูง 234 เมตร อันเป็นแลนด์มาร์คสำคัญของโครงการบนงบประมาณสูงถึง 120 ล้าน นั้น มีรูปแบบคล้ายคลึงกับ “เดอะ คริสตัล ไอซ์แลนด์” ในกรุงมอสโก ที่ออกแบบโดย Norman Foster สถาปนิกชื่อดังชาวอังกฤษ จนแทบจะออกมาจากพิมพ์เดียวกัน ส่งผลให้เกิดเสียงวิพากษ์วิจารณ์ว่า สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง ผู้รับผิดชอบออกแบบตามโครงการ ได้ลอกแบบมาจากชาวต่างชาติหรือไม่ รวมถึงคุณ ดวงฤทธิ์ บุนนาค สถาปนิกและนักออกแบบชื่อดังชาวไทย ยังได้ให้ข้อมูลผ่านเฟซบุ๊กส่วนตัวด้วยว่า งานออกแบบนี้เป็นโมเดลฟรี ที่สามารถหาดาวน์โหลดมาใช้งานได้ผ่านอินเตอร์เน็ต ซึ่งถ้าหากการออกแบบดังกล่าวเป็นผลงานที่ลอกออกมาจริง จะนับว่าเป็นการทำลายความภาคภูมิใจ ชื่อเสียง และภาพลักษณ์ของสถาปนิกไทยอย่างสิ้นเชิง
ท่ามกลางกระแสวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักหน่วง คุณวัชระ จงสุวัฒน์ ที่ปรึกษาโครงการฯ ก็ได้ออกมาปฏิเสธว่าแบบของ “วิมานพระอินทร์” ไม่ได้ลอกมาจากงานออกแบบใดๆ ทั้งสิ้น และเพิ่งเคยเห็นงานออกแบบของ “เดอะ คริสตัล ไอซ์แลนด์” เป็นครั้งแรก หลังจากมีการเปรียบเทียบภาพทั้งสองในสังคมออนไลน์ ทั้งนี้ยังได้ให้ข้อมูลคอนเซ็ปต์การออกแบบ “วิมานพระอินทร์” ว่าได้รับแรงบันดาลใจและพัฒนามาจากเจดีย์ทรงจอมแหและเกล็ดพญานาค ที่เป็นสถาปัตยกรรมของไทย อีกทั้งยังมีการตั้งคำถามกลับมาให้ทุกคนคิดกลับว่าฝรั่งอาจลอกสถาปัตยกรรมไทยมาก็เป็นได้
ทางด้าน ผศ.ดร.อันธิกา สวัสดิ์ศรี รองผู้จัดการโครงการฯ ก็ได้ออกมาให้ข้อมูลเพิ่มเติมด้านการออกแบบ ที่มีแนวคิดหลักมาจากนาคนามซึ่งสอดคล้องกับพระอินทร์ ประกอบกับที่ดินบริเวณก่อสร้างเป็นส่วนโค้งของแม่น้ำ เหมาะกับการก่อสร้างสถาปัตยกรรมทรงกรวย จึงได้เลือกสร้างอาคารยอดแหลมทรงจอมแห แบบร่างจึงออกมาเป็นอย่างที่ได้เห็น และขอยืนยันว่าไม่ได้ลอกแบบมาจากในอินเตอร์เน็ตตามที่หลายฝ่ายตั้งข้อสงสัย แต่เมื่อแบบดังกล่าวเป็นข้อกังขาทางสังคม จึงขอยุติการพิจารณาแบบดังกล่าวนี้ออกจากโครงการ และขออภัยกับทุกฝ่ายทำให้เข้าใจคลาดเลื่อน สำหรับโครงการนั้นก็ยังคงคืบหน้าต่อไป โดยอาจจะต้องพิจารณาประกวดแบบใหม่อีกครั้ง
ประเด็นดังกล่าวไม่ว่าผลจะออกมาเป็นอย่างไร ก็ถือว่ามีผลต่อภาพลักษณ์ของวิชาชีพสถาปนิกโดยตรง และล่าสุด คุณ ดวงฤทธิ์ บุนนาค ก็ได้โพสต์ข้อความในเฟซบุ๊ก ว่าจะยื่นจดหมายเปิดประชุมใหญ่วิสามัญของสภาสถาปนิกเพื่อให้วินิจฉัยในกรณีที่สถาบันการศึกษาเข้ามารับงานออกแบบโดยไม่ได้เป็นนิติบุคคลวิชาชีพ และให้แก้ไขข้อบังคับจรรยาบรรณ กรณีที่สถาปนิกลอกเลียนแบบอาคารของสถาปนิกอื่นทั้งภายในและต่างประเทศ เป็นลำดับต่อไป นอกจากนี้ทางกลุ่ม “Friends of the River” ก็ยังคงเดินหน้าคัดค้าน “โครงการพัฒนาริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา” โดยให้เหตุผลประกอบว่า โครงการจะส่งผลกระทบต่อวิถีชีวิตชุมชน รวมถึงสิ่งแวดล้อมตามชายฝั่งแม่น้ำเจ้าประยา ทั้งนี้บทสรุปของโครงการ และ “วิมานพระอินทร์” จะออกมาเป็นเช่นไร ก็ต้องติดตามกันต่อไป
Source : matichon, Duangrit Bunnag, Friends of the River, isranews, chaophrayaforall
