เชื่อว่าข่าวเมื่อวานนี้น่าจะทำให้สถาปนิกและคนทั่วโลกต้องใจหายแวบและอาจเสียน้ำตา เพราะหลายคนปักหมุดในสถานที่อย่าง Notre Dame Cathedral หรือที่เรารู้จักคุ้นปากในชื่อมหาวิหารนอเทรอดามเป็นหนึ่งในสถานที่ที่ต้องไปเยือนสักครั้งในชีวิต เพื่อดูผลงานที่ยิ่งใหญ่ซึ่งได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกในปี 1991 และยืนยงมายาวนานหลายศตวรรษของฝรั่งเศสแห่งนี้
ข่าวมหาวิหารไฟไหม้ดังขึ้นและกลายเป็น Breaking News ที่ทุกสื่อให้ความสนใจ หลายสื่อมีคลิปวิดีโอไฟลุกท่วมมหาวิหารจนสามารถเห็นนาทีที่ยอดวิหารหักโค่นลงมาอย่างน่าสลดใจ แม้ยังไม่สามารถสรุปได้ว่าเกิดจากอะไร แต่ก็มีหนึ่งในข้อสันนิษฐานที่กล่าวว่า น่าจะมาจากการบูรณะ แต่ความเสียหายที่เกิดขึ้นในครั้งนี้ ประธานาธิบดีเอ็มมานูเอล มาครง ของฝรั่งเศสยืนยันว่าจะซ่อมแซมและขอความร่วมมือจากนานาประเทศเพื่อซ่อมแซมในครั้งนี้
Photo by travelcaffeine.com
BuilderNews วันนี้จึงขอนำเสนอบทความเฉพาะกิจ เพื่อให้ทุกคนได้ซึมซับวันวานแห่นอเทรอดามเคยสวยงามจนบางคนอาจต้องหลั่งน้ำตาจากความเสียหายในครั้งนี้ และเพื่อให้คนที่ไม่เคยได้สัมผัสกับมหาวิหารแห่งนี้มาก่อน ได้รับรู้เรื่องราวร่วมกัน
มหาวิหารแห่งตำนาน
ตำนานของมหาวิหารนอเทรอดามคืออัศจรรย์ของการสร้างสิ่งปลูกสร้างที่สูงครองตำแหน่งสถาปัตยกรรมที่สูงที่สุดในปารีสมานานหลายปี โดดเด่นเรื่องความออกแบบภายในที่สวยงาม คงความประณีต โดยกล่าวกันว่ากว่าจะสร้างเสร็จทั้งมหาวิหารนี้ ต้องใช้เวลากึ่งหนึ่งจากอายุของมันคือ 200 ปีในการสร้างเชียว!
Timeline การสร้างมหาวิหาร
- ค.ศ. 1160 บิชอปซูว์ยีสั่งรื้อวิหารเดิม
- ค.ศ. 1163 วางศิลาฤกษ์และเริ่มก่อสร้าง
- ค.ศ. 1182 มุขโค้งด้านสกัด (apse) และบริเวณร้องเพลงสวด (choir) เสร็จ
- ค.ศ. 1196 ตัวโบสถ์เสร็จ บิชอปซูว์ยีถึงแก่อนิจกรรม
- ค.ศ. 1200 เริ่มสร้างด้านตะวันตก
- ค.ศ. 1225 ด้านหน้าโบสถ์ (façade) ทางตะวันตกเสร็จ
- ค.ศ. 1250 หอด้านตะวันตกและหน้าต่างกลมเสร็จ
- ค.ศ. 1250–1345 เสร็จ
ดังนั้น ความวิจิตรและมั่นคงจึงเป็นหนึ่งในความศรัทธาของชาวคริสเตียน และเป็นเครื่องยืนยันความเกรียงไกรของศาสนสถานที่ดึงดูดให้คนจำนวนกว่า 13 ล้านคน ต่อปีไม่ว่าจะนับถือคริสต์ศาสนาหรือไม่ไปเยี่ยมชมอยู่เสมอ
โครงสร้างที่ยังเหลืออยู่ของนอเทรอดาม
“ถึงมหาวิหารจะหักโค่น แต่สามารถเซฟโครงสร้างหลักไว้ได้” เราคงได้เห็นประโยคทำนองนี้จากข่าว งั้นเรามาลองดูกันว่าโครงสร้างเดิมของนอเทรอดามนั้นเป็นอย่างไร
ภาพมหาวิหารฝั่งขวา เผยโครงสร้างเสาแบบปีกนกจากภายนอก : Photo by travelcaffeine.com
อันที่จริงเรื่องโครงสร้างคือหนึ่งในเอกลักษณ์ของมหาวิหารหลังนี้มาจากโครงสร้างเอกลักษณ์ที่เรียกว่า “กำแพงค้ำยันแบบปีกนก (flying buttress)” ซึ่งออกแบบมาเป็นพิเศษเพื่อกลบ pain point ของอาคารสไตล์โกธิคในยุคนั้น เพราะลักษณะการออกแบบของงานดั้งเดิมจะเน้นสร้างสิ่งก่อสร้างที่สูงชะลูด บาง โปร่ง แต่ด้วยความที่มันสูงมากแน่นอนว่าน้ำหนักจะกลายเป็นอุปสรรคขึ้นมาทันทีและเสี่ยงทำให้อาคารร้าวและพังได้ ลองคิดภาพก็คล้าย ๆ กับการเล่นเกม Jenga นั่นแหละ ถ้าเราดึงไม้ออกไปแล้วเสริมด้านบนเรื่อย ๆ ด้านล่างก็จะโปร่งบางและรับน้ำหนักมากว่า โอกาสที่สมดุลจะเสียจนอาคารทรุดหรือด้านบนถล่มก็มีมากขึ้น
Photo by pariscityvision.com
กำแพงปีกนกที่ว่าจึงเป็นกำแพงค้ำยันที่กางออกไปด้านนอกตัววัด ลักษณะเป็นเสาโค้งที่สนับสนุนโครงสร้างหลักให้แข็งแรง โดยเสาโค้งแต่ละเสาขนาดความยาวประมาณ 15 เมตร อธิบายอย่างง่ายว่าการรับน้ำหนักนี้มันเหมือนกับการที่เราเอาไม้หลาย ๆ ชิ้น ไปยันสิ่งของไว้ให้อยู่ในตำแหน่งศูนย์กลางตั้งตรงเพื่อให้มั่นคง น่าจะพอเข้าใจมากขึ้น
ด้วยเหตุผลที่ว่ามาด้านโครงสร้างหลักที่แข็งแรงจึงอาจเป็นสิ่งที่ทำให้มหาวิหารแห่งนี้ยุบตัวลงมาหลังเพลิงกระหน่ำ แต่สำหรับยอดที่ไม่ได้มีโครงมั่นคงเช่นเดียวกันโครงสร้างด้านล่างจึงรับความเสียหายไปเต็ม ๆ ทำให้หักและโค่นลงในที่สุด
หิน ไม้ กระจกสี ที่สุดแห่งการผสานวัสดุการตกแต่ง
Stain glass : Photo by travelcaffeine.com
นอกจากหอระฆังที่เป็นซิกเนเจอร์แห่งนอเทรอดามซึ่งอยู่ในการ์ตูนดิสนีย์แล้ว ความสวยงามอื่นภายในมาจากการลงรายละเอียดตกแต่งทุกตารางนิ้วของพื้นที่ ทั้งการเลือกวัสดุและการลงแรงใช้ฝีมือ สำหรับส่วนที่โด่งดังขึ้นชื่อมีทั้งกระจกสีที่เป็นหน้าต่างกุหลาบ อันเป็นกระจกสีของเก่าตั้งแต่ศตวรรษที่ 8
Photo by Stephanie LeBlanc
มุมมองจากบนมหาวิหาร : Photo by Pedro Lastra
ประติมากรรมแกะสลักภายในที่เห็นได้ทันทีที่ก้าวเข้าไปด้านในอาคาร ตั้งแต่หัวเสา ประติมากรรมนักบุญทั้งที่ทำขึ้นจากวัสดุที่เป็นหินแกะสลักและไม้แกะสลัก
เราหวังว่าภาพก่อนจะเกิดเหตุการณ์ครั้งนี้จะอยู่ในความทรงจำของทุกคนถึงภาพความทรงจำที่เคยสวยงามซึ่งคงไม่หวนกลับคืนมาแบบดั้งเดิมอีกครั้ง แต่เชื่อว่าเมื่อเกิดการบูรณะครั้งใหญ่ขึ้น ประเทศฝรั่งเศสน่าจะขอความร่วมมือจากสถาปนิกและศิลปินทั่วโลกให้เข้าไปร่วมฟื้นฟู ไม่แน่ว่าหน้าประวัติศาสตร์ที่หายไปอาจจะได้รับการกู้กลับมาอีกครั้งโดยมีศิลปินแถบเอเชียเข้าไปร่วมด้วย
อย่างไรก็ตาม BuilderNews ขอแสดงความเสียใจอีกครั้งกับความเสียหายที่กรีดหัวใจชาวฝรั่งเศสและคนรักศิลปะทั่วโลก เราจะรอการกลับมาของมหาวิหารแห่งนอเทรอดาม
ภาพปกโดย : www.abc15.com
อ้างอิงข้อมูล
https://www.bbc.com/thai/international-47940254
https://th.theplanetsworld.com/2048-notre-dame-de-paris-f-p-nd-th
https://www.lovetourholidays.com/
