พูดถึงเก้าอี้ “Monobloc” หลายคนอาจนึกภาพไม่ออก แต่คุณรู้หรือไม่ว่าเก้าอี้ที่พบได้เสมอตามงานบวชงานบุญในประเทศไทยคือสิ่งเดียวกับดีไซน์ทรงอิทธิพลนี้ ที่เดินทางไปอยู่ทุกมุมโลกตั้งแต่ตลาดนัดจนถึงพิพิธภัณฑ์ชื่อดัง และสามารถสืบประวัติย้อนไปได้ตั้งเกือบ 80 ปี
ดีไซน์ระดับตำนานที่คุ้นตากันถ้วนหน้าเช่นนี้ย่อมนำมาสู่การสร้างสรรค์ใหม่ ๆ ที่แปลกตามากมาย ด้วยความราคาถูก ผลิตง่ายในระบบอุตสาหกรรม โดยกระบวนการการละลายพลาสติกแล้วนำไปฉีดขึ้นรูปในแม่พิมพ์ หรือที่รู้จักกันในชื่อเทอร์โมพลาสติก (Thermoplastic) และที่สำคัญดีไซน์ที่ใกล้เคียงกับเก้าอี้พลาสติกยอดนิยมในปัจจุบันที่เก่าที่สุดในปี 1946 โดยดี.ซี. ซิมป์สัน (D.C. Simpson) ก็ไม่ได้จำกัดการสร้างสรรค์ของผู้อื่นต่อด้วยการจดสิทธิบัตรแต่อย่างใด
เก้าอี้พลาสติก Monobloc นี้จึงได้รับความนิยมอย่างมาก ทั้งสำหรับผู้ใช้งานทั่วไปและสำหรับศิลปินที่หยิบไปใช้เพื่อถ่ายทอดแนวคิด ตั้งคำถามต่อการผลิตแบบอุตสาหกรรม ประวัติศาสตร์ชาติ ไปจนถึงวงการแฟชั่น ดังตัวอย่างเหล่านี้
Table of Contents
dudes (2012) โดย Bert Loeschner
นั่งคนเดียวมันเหงา เอามาต่อกันให้เป็นม้านั่งคู่เลยดีกว่า ผลงานการต่อเก้าอี้พลาสติกชิ้นเดียวสองตัวให้กลายเป็นงานศิลปะหนึ่งชิ้นนี้ เป็นหนึ่งในโครงการของศิลปิน Bert Loeschner ที่ต้องการถ่ายทอดความสัมพันธ์ระหว่างวัตถุ (object) และผู้ใช้งาน (subject) ผ่านเก้าอี้ที่ใช้งานได้จริงบ้างไม่ได้บ้าง
Fake Louis-Vuitton Stuhl (2011) โดย Lu Yii Wij Tong
“เก้าอี้หลุยส์ฯ ปลอม” โดยศิลปินลึกลับที่สร้างขึ้นด้วยการนำเก้าอี้ Monobloc 3 ตัวมาหุ้มหนังลายหลุยส์ วิตตอง (Louis-Vuitton) ตั้งคำถามต่อกระบวนการ(แปะป้าย)ของแฟชั่น ที่เปลี่ยนวัสดุถูก ๆ ให้หรูหราราคาแพง ชวนให้นึกถึงศิลปะแบบดาดา (Dada) หรือศิลปะแบบ “Readymades”
Respect Cheap Furniture (2009) โดย Martí Guixé
เคารพเฟอร์นิเจอร์ถูก ๆ ด้วย! Martí Guixé ศิลปินชาวสเปนประกาศผ่านข้อความหนาหลากสีบน Monobloc ทั้งสิบตัว ท้าทายความหมายเดิม ๆ ของมัน ทั้งความถูก ความ “ไร้ค่า” หรือลักษณะใช้แล้วทิ้งอันเกิดจากการผลิตแบบอุตสาหกรรม งานชิ้นนี้ยังตั้งคำถามต่อผลกระทบของผลิตภัณฑ์ราคาถูกต่อสิ่งแวดล้อมอีกด้วย
Plastic Chair in Wood (2008) โดย Maarten Baas
เมื่อนึกถึงข้อความ “made in China” คุณนึกถึงอะไร? เก้าอี้ไม้ “สุดคราฟต์” ที่อยู่ในดีไซน์จากยุคอุตสาหกรรมนี้ชวนคิดถึงสองความหมายของผลิตภัณฑ์จากประเทศจีน: งานฝีมือจากยุคโบราณ งานประดิษฐ์ตัวอักษรจีน ภาพวาด งานกระเบื้อง ฯลฯ และงานอุตสาหกรรมยุคใหม่ “ของปลอม” งานพลาสติกคุณภาพต่ำ ศิลปินพยายามเก็บความหมายทั้งหมดนั้นไว้ในเก้าอี้นี้ตัวเดียว
dirty thoughts / second thoughts (2009) โดย Rolf Sachs
อีกหนึ่งผลงานที่ใช้เทคนิคการหุ้มกับเก้าอี้ Monobloc แต่คราวนี้วัสดุที่ใช้หุ้มคือผ้ากันกระสุน Kevlar ที่ผ่านการทำลวดลายและทำรอยมาแล้ว เช่นเดียวกับอีกหลายงาน dirty thoughts / second thoughts ตั้งคำถามถึงความไม่ได้คุณภาพของผลิตภัณฑ์ที่ผลิตจำนวนมาก (mass product) ในระบบอุตสาหกรรม แต่อะไรคือที่มาของความไร้คุณภาพเหล่านั้นกันแน่? เป็นไปได้ไหมที่ผลิตภัณฑ์ที่ผลิตจำนวนมากจะผลิตแบบมีคุณภาพ?
Monobloc Classy (2022) โดย PDM BRAND
แบรนด์ไทยอย่าง PDM เองก็พาดีไซน์เก้าอี้พลาสติกนี้มา “เกิดใหม่” เช่นกัน กับ Monobloc Classy ที่เลือกสีดำสนิทมาใช้ แทนที่จะเป็นสีชมพู สีเขียว หรือสีสดอื่น ๆ แบบเก้าอี้ที่คนไทยคุ้นตากันตามตลาดนัดและวัดทั่วไป โดยเป็นการเกิดใหม่ในแง่วัสดุอีกด้วย เพราะเก้าอี้รุ่นนี้ผลิตจากพลาสติกรีไซเคิล 100% (100% PP Recycled) จาก Post Production Material นำมาวนกลับขึ้นรูปใหม่ ส่วนแนวคิดของงานนี้คืออะไร เราแนะนำให้ลองอ่านจาก statement ที่พิมพ์ “ระดับงานสะสมทางเดียวกับแบรนด์แฟชั่น” ไว้ด้วยกันเองได้เลย
Sources:
- https://www.academia.edu/52040460/Carnival_of_the_Monobloc_Covering_Manipulating_and_Masking_of_a_Chair
- https://www.baanlaesuan.com/37698/the-editors/plastic-chair
- https://www.catdumb.tv/monobloc-chair-378/
- https://www.wurkon.com/blog/149-monobloc-chair
- https://www.facebook.com/PDMBRAND/photos/a.282060071943471/2252976901518435
