อากาศเมืองไทยไม่ต้องอธิบายมากก็เข้าใจกันดีว่าร้อน(และชื้น)ขนาดไหน การออกแบบที่อยู่อาศัยจึงเต็มไปด้วยเทคนิควิธีการแก้ร้อนมากมายที่ไม่ต้องอาศัยพลังงานไฟฟ้าเหมือนเครื่องปรับอากาศแต่อย่างใด เช่นจากกรณีศึกษาเรือนพักอาศัยพื้นถิ่นในจังหวัดพิษณุโลก ที่ทำให้ค้นพบวิธีสร้างสภาวะน่าสบายด้วยวิธีตามธรรมชาติผ่านแนวทางการออกแบบอาคาร โดยผสานภูมิปัญญาและองค์ประกอบของสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นเข้ากับสถาปัตยกรรมสมัยใหม่ในสภาพแวดล้อมปัจจุบัน เช่น 3 วิธีที่คุณก็สามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้ดังนี้
- ผนังเปิดโล่งระบายอากาศ: เปิดให้กระแสลมธรรมชาติพัดผ่านอาคารได้เต็มที่ ด้วยการเลือกวัสดุผนังที่โปร่งเบา ไม่ปิดทึบ เช่นในกรณีศึกษาคือผนังขัดแตะหรือฝาปะกน และสร้างหน้าต่างขนาดใหญ่ไว้ที่แต่ละด้านของผนัง หรืออาจเป็นเพียงผนังเปิดโล่งเลยก็ได้ ความร้อนและความชื้นในบ้านจึงถูกไล่ออกด้วยกระแสลมได้อย่างรวดเร็ว เลือกประตู-หน้าต่างที่ออกแบบสำหรับการระบายอากาศอย่าง Tostem Airflow System ที่มีช่องระบายอากาศให้เกิดการถ่ายเทเข้าออกได้ โดยรักษาความปลอดภัยและความเป็นส่วนตัวให้บ้านคุณอีกด้วย
- แหล่งน้ำในบ้าน: หนึ่งในวิธีสร้างความรู้สึกเย็นของบ้านพื้นถิ่นไทยคือการยกพื้นเรือนขึ้นให้มีใต้ถุนสูงซึ่งผู้อยู่อาศัยสามารถใช้พักผ่อนได้ จากการศึกษากรณีตัวอย่าง ที่ใต้ถุนนั้นยังมีโอ่งน้ำหรือตุ่มน้ำดินเผารองรับน้ำฝนตั้งอยู่ รวมทั้งอ่างหรือโอ่งน้ำใบเล็ก ๆ สำหรับรดน้ำต้นไม้หรือล้างเท้าก่อนขึ้นเรือน ซึ่งล้วนแต่ทำให้ผู้อยู่อาศัยรู้สึกเย็นสบาย การประยุกต์ใช้เทคนิคนี้สามารถทำได้เช่นการสร้างน้ำพุบริเวณบ้านหรือจะสร้างสระว่ายน้ำเลยก็ไม่ผิดกติกาแต่อย่างใด
- วัสดุและทรงของหลังคา: เรือนพื้นถิ่นแต่เดิมมักมีหลังคาเป็นทรงจั่วทรงสูงที่มุงด้วยแป้นเกล็ดไม้หรือมุงหญ้าแฝก ซึ่งมีข้อเสียคือผุพังเร็ว ต้องรักษาหรือซ่อมบำรุงบ่อย ๆ หลายคนจึงเลือกใช้หลังคาสังกะสีและทำทรงต่ำซึ่งก็สร้างปัญหาด้านประสิทธิภาพการป้องกันความร้อน แดด และฝนอีก นอกเหนือจากจะลดทอนความงามและคุณค่าของงานสถาปัตยกรรมแล้วด้วย การเลือกวัสดุมุงหลังคาจึงเป็นสิ่งหนึ่งที่มีความสำคัญมากต่อการสร้างภาวะเย็นสบาย ในปัจจุบัน ทางเลือกสำหรับการออกแบบมีตั้งแต่การติดตั้งฉนวนกันความร้อน หรือเลือกหลังคากันความร้อนอย่างหลังคาเหล็กเซรามิก CMR เป็นต้น
Sources
- สุทัศน์ เยี่ยมวัฒนา และ กรธิชา อุ่นไพร. การประหยัดพลังงานในอาคารด้วยระบบการทำความเย็นแบบธรรมชาติ ของบ้านพักอาศัยในสภาวะแวดล้อมเขตร้อนชื้น. 1 No. 1 (2010): วารสารวิชาการ AJNU ศิลปะสถาปัตยกรรมศาสตร์มหาวิทยาลัยนเรศวร ปีที่ 1 ฉบับที่ 1 ประจำเดือน เมษายน – กันยายน 2553 https://so01.tci-thaijo.org/index.php/ajnu/article/view/26369
- https://www.buildernews.in.th/productsservices/product-knowledge/46445
- https://tostemthailand.com/th/product-brand/airflow-system/airflow-system-12
- https://www.buildernews.in.th/news-cate/38092
